Recente en oude publicaties

Drago Jancar, En ook de liefde

De Groene Amsterdammer 12.02.20

Het begint met een nietszeggende foto. In dubbel opzicht, eerst als afdruk, voorafgaand aan de tekst, dan in woorden. Die nietszeggendheid is geen bezwaar. Een veelzeggende foto is dat eerder, want zegt vaak te veel, gunt de kijker geen ruimte – een nietszeggende dwingt juist tot verscherpte waarneming en interpreterende fantasie. Maar vooralsnog blijft de verteller van En ook de liefde, de vierde in het Nederlands vertaalde roman van de Sloveen Drago Jančar, dicht bij wat ondubbelzinnig waarneembaar is. Hij registreert ‘twee slanke meisjes’, beschrijft hun uiterlijk en kleding, vermoedt dat het ‘een ochtendopname (is) met mensen die haastig ergens naartoe gaan.’ Ik kijk met hem mee, kan hoogstens één gehaaste man ontdekken, andere mensen op de foto staan (nagenoeg) stil. Lees verder “Bach als wapen”

In Memoriam George Steiner (23 april 1929-3 februari 2020)

N.a.v. het overlijden van George Steiner:
Oorspronkelijk gepubliceerd in: De Groene Amsterdammer 12.02.20

Beslissend voor Steiners Nederlandse reputatie was zijn optreden in het marathongesprek dat Wim Kayzer in het seizoen ‘88/’89 met hem en Márquez, Konrád en Semprun voerde. De vier auteurs waren in één klap beroemdheden in intellectuele kring. Dat gold vooral voor Konrád, de bedachtzaamste, rustigste en ook wel kwetsbaarste van de vier; heel anders dan de geboren verteller Márquez en de orerende Steiner zag je hem zijn formuleringen al sprekende bedenken. Lees verder “Il Postino”

David Graeber over schuld

N.a.v. het overlijden van David Graeber
Oorspronkelijk gepubliceerd in: De Groene Amsterdammer 05.09.12

Op het bloedrode omslag staat een afbeelding van een ijzeren enkelband aan een ketting met een kogel, een onmiskenbare verwijzing naar duistere tijden van kerkers en slavernij. Vreemd genoeg is het effect van de lectuur van dit boek eerder feestelijk, wat wel moet komen door het vanzelfsprekende gemak waarmee talloze geaccepteerde, maar tot moedeloosheid stemmende grondopvattingen van ons bestaan onderuit worden gehaald. Je zit, als lezer, voortdurend op het puntje van je stoel, zowat op elke bladzijde word je onthaald op verrassende inzichten en ongehoorde verhalen, en dat op een toon die, bij al het schrijnende onrecht waarvan sprake is, van een aanstekelijke strijdbaarheid getuigt. Lees verder “Het principe van de schone lei”

Over Hugo Claus, tien jaar na zijn dood (in De Groene Amsterdammer)

Vlamingen en Nederlanders spreken min of meer dezelfde taal, dan ligt het voor de hand dat ook beide literaire werelden min of meer één geheel vormen. Dat is ook wel zo, zeker officieel, maar toch: met de nadruk op min of meer. De verschillen tussen de Vlaamse literaire wereld en de Nederlandse springen de Lees verder “Ik wou Gents, Oostends, Kortrijks horen”